Verschillende landen, onder meer Engeland, Frankrijk en Noorwegen, zijn van plan om auto’s met een verbrandingsmotor nog voor 2050 helemaal van de weg te halen ten einde de luchtvervuiling te verminderen en klimaatverandering te bestrijden. Het idee is om alle conventionele voertuigen te vervangen door elektrische voertuigen (EV’s) die met duurzame energie worden opgeladen. ING rapporteerde dat al in 2035 alle nieuwe auto’s die in Europa worden verkocht elektrisch zullen zijn. Maar hoe laad je een elektrische auto met duurzame, ofwel “groene” energie?
Emissievrije elektriciteit
“Emissievrij” is hét grote verkoopargument van de elektrische auto. Uiteraard hangt dat voor het dagelijkse gebruik af van waar je woont en dus waar je energie vandaan komt.
Vaak verplaats je de emissie van je uitlaatpijp naar een energiecentrale die draait op een mix van emissie-intensieve fossiele brandstoffen; slechts één elektrische auto in Noorwegen komt waarschijnlijk het dichtst in de buurt van de gedroomde nul-emissie, omdat dit land bijna al zijn elektriciteit uit waterkracht haalt.
Het wereldwijde elektriciteitsverbruik van EV’s zal rond 2040 naar schatting groeien tot 1.800TWh – een extra 510 megaton CO²-uitstoot door de elektriciteitssector wereldwijd in de huidige configuratie. 510 megaton is ongeveer 1,6% van de wereldwijde CO2-uitstoot in 2018. En hoewel dit misschien niet zo heel veel lijkt, heeft het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) aanbevolen om de CO²-uitstoot te verminderen tot nul in 2050 om de gemiddelde wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5°C warmer dan in het pre-industriële tijdperk. Een toename van de CO²-uitstoot met 1,6% is dus aanzienlijk en mogelijk catastrofaal.
Deze enorme impact kan drastisch worden verminderd als elektriciteit volledig wordt opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen in plaats van fossiele brandstoffen. En deze tendens is al positief: in 2016 was elektriciteit 39 procent schoner dan interne verbrandingsmotoren en dit zal toenemen tot 67 procent in 2040 met steeds meer gebruik van schone energie. Zijn we inmiddels dus al op de goede weg?
Sjoemelstroom
Deze hernieuwbare energie, of groene stroom, is elektriciteit die is opgewekt uit bronnen van duurzame energie, zoals windenergie, waterkracht en zonne-energie. Soms wordt kernenergie ook als groen aangemerkt. Kernenergie stoot inderdaad minder C0² uit dan een kolencentrale, wel tot 10 keer minder, maar altijd nog 3 keer meer dan windenergie. Bovendien is uranium niet duurzaam als energiebron en erg kostbaar om te winnen. Daarom wordt kernenergie nog al degelijk wel onder de “grijze” energie geschaard.
Hoewel elektrische auto’s dus slechts zo groen zijn als de elektriciteit die ze gebruiken, zijn ze altijd veel beter voor de planeet dan conventionele auto’s. Ze genereren minder emissies en zijn efficiënter: 90% van de energie die door de elektrische motor van de auto wordt gegenereerd wordt omgezet in beweging. Bij een verbrandingsmotor is dit slechts 30%- de rest van de energie gaat verloren als warmte en geluid.
Een EU-studie toonde ook aan dat een elektrische auto slechts twee derde van de energie van een benzineauto op dezelfde afstand verbruikt. Dus een elektrische auto is altijd de groenste optie, maar wat je als milieubewuste autorijder écht wilt is schone en goedkope energie. Hier is op dit moment de bottleneck: in Nederland is de vraag naar groene stroom vijf keer groter dan de productie.
Nederland importeert daarom sinds 2008 via de NordNed-kabel op de bodem van de Noordzee groene elektriciteit uit Noorwegen en Duitsland, maar dat is niet voldoende. Daarbij komt dat energiebedrijven groene certificaten in Noorwegen kopen, waarmee ze grijze stroom mogen “greenwashen”. Dit soort “gegreenwashte” stroom wordt ook wel “sjoemelstroom” genoemd.
Als je écht groene stroom wilt dan moet je die lokaal inkopen bij energieleveranciers die alleen maar stroom leveren die is opgewekt met waterkracht, windmolens en zonnepanelen.
Batterijhubs
Het voornaamste probleem met veel groene energie is het opvangen van pieken en dalen in de energieproductie, denk hierbij vooral aan weinig zon (of helemaal geen ’s-nachts) en windstilte. Waterkracht is wat dat betreft constanter. Maar met een vloot van EV’s kunnen grote batterijhubs gevormd worden om groene energie op te slaan. In een dergelijke hub gebruiken elektrische auto’s wind- en zonne-energie om op te laden en te fungeren als batterijpakketten voor wanneer het netwerk meer energie nodig heeft.
Slimme laadsystemen gebruiken algoritmen om auto’s te helpen vraag en aanbod op het net in evenwicht te houden, terwijl duurzame energie optimaal wordt benut en klanten geld wordt bespaard doordat ze energie terug aan het net kunnen verkopen.
In Utrecht werkt sinds begin dit jaar zo’n project waarbij de elektrische auto als een batterij op wielen fungeert, die zonne-energie kan opslaan en deze op een piekmoment terug kan leveren aan het elektriciteitsnet.
Conclusie
Er zijn dus volop mogelijkheden in Nederland om je elektrische auto met groene stroom op te laden. Of thuis, met groene stroom die in Nederland is opgewekt- door uzelf of door uw leverancier. Of onderweg, met een zonneauto zoals de Nederlandse Lightyear One of die van het Duitse Sion, of bij een laadstation dat tevens alleen groene stroom levert.
In de toekomst zullen we waarschijnlijk een integratie zien van de netwerken van groene energie en de batterijen van de elektrische auto’s. Sommige oliemaatschappijen zullen ongetwijfeld proberen om de revolutie van elektrische auto’s te saboteren, door het lobbyen om subsidies te verlagen, of hoaxes op het internet over het winnen van lithium in stripmijnen. Maar dit vertraagt het proces hooguit. De elektrische auto geeft plankgas!