Alle autobanden slijten als je er mee rijdt. Slijtage aan autobanden is belangrijk voor de veiligheid, het brandstofverbruik en het geluidsniveau van je banden. Bij de APK keuring wordt de profieldiepte gemeten en op het bandenlabel kun je aflezen hoe milieuvriendelijk een band is.
De uitstoot van fijnstof is een veelbesproken onderwerp. Door accelereren, remmen en sturen ontstaat slijtage aan het wegdek, de banden en de remmen. Door deze slijtage komen microplastics en fijnstof in het milieu terecht komen. Maar hoe schadelijk is deze vervuiling en in hoeverre zijn autobanden hiervoor verantwoordelijk?
Microplastics
Microplastics zijn kleine deeltjes plastic tussen de 1 en 5 mm groot. Volgens het RIVM worden microplastics als ingrediënten in producten gebruikt, ontstaan ze door het uiteenvallen van zwerfafval en tijdens de productie en het gebruik van kunststof producten.
In Nederland komt elk jaar zo’n 17.300 ton aan microplastic vrij uit autobanden (autobandenslijtstof) volgens het RIVM. Dit is dus een goede kilogram per Nederlander. Microplastic uit bandenslijtstof is niet het gevaarlijkste microplastic. De deeltjes zijn groter dan 10 µm en daarmee valt het niet onder fijnstof.
Fijnstof
Fijnstof bestaat uit microscopisch kleine deeltjes of druppeltjes in de lucht zoals stof, vuil, roet of rook. De meeste fijnstof wordt veroorzaakt door complexe chemische reacties in energiecentrales, uitstoot van industrieën, uitlaatgassen en door het gebruik van auto’s. Hierbij kun je denken aan fijnstof zoals zwaveldioxide en stikstofoxiden.
Het kleinste en meest gevaarlijke fijnstof is 2,5 µm tot 1 µm groot en kan problemen aan de longen en het hart veroorzaken. Zo is astma van 1 op de 5 kinderen in Nederland gerelateerd aan luchtvervuiling door het verkeer.
Gelukkig is 1990 tot 2015 de uitstoot van fijnstof met 60% verminderd, terwijl het verkeer op de wegen alleen maar is toegenomen.
Fijnstof in relatie tot autobanden
De bijdrage van slijtage door wegverkeer aan de totale PM10 fijnstof-emissies in Nederland is circa 10%, waarvan naar schatting 45% wordt veroorzaakt door slijtage aan het wegdek, 35% door bandenslijtage en 20% door remslijtage.
In 2017 werd er in Nederland 40.700 ton fijnstof uitgestoten, waarvan 10% afkomstig was van niet-uitlaatemissies. Aangezien 35% hiervan door autobanden wordt veroorzaakt betekent dit dus 3,5% van 40.700 ton, ofwel 1.420 ton aan fijnstof.
Veel besproken Engels onderzoek naar bandenslijtage en microplastic
et Engelse onderzoeksteam Emissions Analytics haalde recentelijk het nieuws met het onderzoeksresultaat dat vervuiling door bandenslijtage 1.000 keer erger is dan de uitlaatemissies van een auto.
Volgens de publicatie veroorzaakten de banden van de testauto tot 5.8 g vervuiling per afgelegde kilometer. De Nederlander rijdt gemiddeld 13.000 km per jaar, dus volgens het onderzoek kunnen we zou dat leiden tot 75,4 kg bandenslijtstof per jaar. Dat is maar liefst 75 keer zoveel als het onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu heeft berekend. Ook zou volgens het onderzoek 1 band 58 kg aan vervuiling opleveren, dit is 5x zoveel als het gewicht van de zwaarste autoband. Dit roept op zijn minst vraagtekens op over de juistheid van het onderzoek.
Dat autobanden 1000x vervuilender zijn dan de uitlaatgassen van de auto klopt dus niet. Er komt wel microplastic en fijnstof vrij door slijtage aan de banden tijdens het gebruik van de auto. Gelukkig kan dit beperkt worden!
Waardoor slijten banden sneller en produceren ze meer fijnstof?
Een onjuiste bandenspanning, niet of te weinig rouleren van je banden, een onjuiste wieluitlijning en een versleten vering zijn allemaal oorzaken van onnodige bandenslijtage. Volgens de ANBW rijdt 60% van de auto’s met een verkeerde bandenspanning. Bij een te lage bandenspanning slijt de band slijt oneven. Met een te hoge bandenspanning slijt de band meer in het midden.
Bij voorwielaangedreven auto’s slijten de voorbanden harder dan de achterbanden. Wissel je banden daarom elke 10.000 tot 12.000 kilometer om voor nieuwe. Een incorrecte wieluitlijning is de grootste veroorzaker van voortijdige bandenslijtage. Een onjuiste uitlijning zorgt dat de binnenkant van de band zeer snel verslijt terwijl de buitenkant bijna nieuw blijft. Tenslotte is de kwaliteit van de autobanden van invloed. Met goedkope banden rijd je 20-25% minder kilometers doordat ze harder slijten. Dit veroorzaakt meer fijnstof.
Elektrische auto: een zwaargewicht
Elektrische auto’s zijn zwaarder, maar hebben een meer evenwichtige gewichtsverdeling dan brandstofauto’s. Banden slijten hierdoor gelijkmatiger af. Door regeneratief remmen produceren de remmen bovendien minder fijnstof. Het hogere gewicht van de elektrische auto vereist dat ze banden met sterkere zijwanden hebben. Worden er geen speciale banden gebruikt dan kunnen de banden maar liefst 30% sneller slijten.
De inzet van bandenfabrikanten op de elektrische auto
De grootste bandenfabrikanten zijn al tijden bezig met het ontwikkelen van autobanden voor de elektrische auto. Ze richten zich hierbij op minder rolweerstand en stillere banden. Dit zorgt ervoor dat de elektrische auto steeds minder fijnstof produceert tijdens het rijden.
Tot slot
Er wordt op dit moment nog veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen autobanden en fijnstof. Investeren in premium banden is niet alleen belangrijk voor comfort, maar ook voor de luchtkwaliteit. Door de banden op de juiste spanning te houden, ze tijdig om te wisselen en ze goed uit te lijnen, plus het hanteren van een rustige rijstijl, kun je jouw fijnstofuitstoot tot een minimum beperken.
Voor het volledige onderzoek naar fijnstof en autobanden klik hier.